Зарэгістравана ў Нацыянальным рэестры прававых актаў

Рэспублікі Беларусь 19 ліпеня 2011 г., N 2/1852

 

 

Закон Рэспублiкi Беларусь

18 ліпеня 2011 г., N 300-З

 

АБ ЗВАРОТАХ ГРАМАДЗЯН І ЮРЫДЫЧНЫХ АСОБ

 

Прыняты Палатай прадстаўнiкоў 24 чэрвеня 2011 года

Адобраны Саветам Рэспублiкi 30 чэрвеня 2011 года

 

ГЛАВА 1

Агульныя палажэнні

 

Артыкул 1. Асноўныя тэрмiны, якiя выкарыстоўваюцца ў гэтым Законе, i iх азначэннi

 

Для мэт гэтага Закона выкарыстоўваюцца наступныя асноўныя тэрміны і іх азначэнні:

зварот - індывідуальныя або калектыўныя заяву, прапанова, скарга, выкладзеныя ў пісьмовай, электроннай ці вуснай форме;

заява - хадайніцтва аб садзейнічанні ў рэалізацыі правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўніка, не звязанае з іх парушэннем, а таксама паведамленне аб парушэнні актаў заканадаўства, недахопах у працы дзяржаўных органаў, іншых арганізацый (службовых асоб) (далей, калі не вызначана іншае, - арганізацыя), індывідуальных прадпрымальнікаў;

прапанова - рэкамендацыя па паляпшэнню дзейнасці арганізацый, індывідуальных прадпрымальнікаў, ўдасканаленні прававога рэгулявання адносін у дзяржаўным і грамадскім жыцці, вырашэнню пытанняў эканамічнай, палітычнай, сацыяльнай і іншых сфер дзейнасці дзяржавы і грамадства;

скарга - патрабаванне аб узнаўленні правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўніка, парушаных дзеяннямі (бяздзейнасцю) арганізацый, грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў (далей, калі не вызначана іншае, - грамадзянін);

заяўнік - грамадзянін або юрыдычная асоба, якія падалі (якія падаюць) зварот;

пісьмовы зварот - зварот заяўніка, выкладзенае ў пісьмовай форме, у тым ліку заўвагі і (або) прапановы, унесеныя ў кнігу заўваг і прапаноў;

электронны зварот - зварот заяўніка, якое паступіла на адрас электроннай пошты арганізацыі альбо размешчанае на афіцыйным сайце арганізацыі ў глабальнай кампутарнай сеткі Інтэрнэт;

вусны зварот - зварот заяўніка, выкладзенае ў ходзе асабістага прыёму;

індывідуальны зварот - зварот аднаго заяўніка;

калектыўны зварот - зварот двух і больш заяўнікаў па адным і тым жа пытанні (некалькіх пытаннях);

паўторны зварот - зварот, якое паступіла ў адну і тую ж арганізацыю, да аднаго і таго ж індывідуальным прадпрымальніку ад аднаго і таго ж заяўніка па адным і тым жа пытанні два і больш разоў;

кніга заўваг і прапаноў - дакумент адзінага ўзору, прызначаны для ўнясення заўваг (заяў і скаргаў) (далей, калі не вызначана іншае, - заўвагі) і (або) прапаноў аб дзейнасці арганізацыі, індывідуальнага прадпрымальніка, якасці вырабляемых (рэалізуюцца) імі тавараў, выконваемых работ, аказваемых паслуг.

 

Артыкул 2. Сфера дзеяння гэтага Закона

 

1. Дзеянне гэтага Закона распаўсюджваецца на звароты грамадзян і юрыдычных асоб, у тым ліку якія паступілі ад юрыдычных асоб, на якія ўскладзены функцыі рэдакцый сродкаў масавай інфармацыі, за выключэннем зваротаў, якія падлягаюць разгляду ў адпаведнасці з заканадаўствам аб канстытуцыйным судаводстве, грамадзянскім, грамадзянскім працэсуальным, гаспадарчым працэсуальным, крымінальна-працэсуальным заканадаўствам, заканадаўствам, якое вызначае парадак адміністрацыйнага працэсу, заканадаўствам аб административных працэдурах, а таксама іншых зваротаў, у дачыненні да якіх заканадаўчымі актамі ўстаноўлены іншы парадак іх падачы і разгляду.

2. Дзеянне гэтага Закона не распаўсюджваецца на перапіску дзяржаўных органаў пры выкананні імі функцый, ускладзеных на іх нарматыўнымі прававымі актамі.

 

Артыкул 3. Права заяўнікаў на зварот

 

1. Грамадзяне Рэспублікі Беларусь маюць права на зварот у арганізацыі шляхам падачы пісьмовых, электронных або вусных зваротаў, а таксама да індывідуальных прадпрымальнікаў шляхам унясення заўваг і (або) прапаноў у кнігу заўваг і прапаноў.

Юрыдычныя асобы Рэспублікі Беларусь, індывідуальныя прадпрымальнікі маюць права на зварот у арганізацыі шляхам падачы пісьмовых (за выключэннем заўваг і (або) прапаноў, якія ўносяцца ў кнігу заўваг і прапаноў), электронных або вусных зваротаў.

2. Якія знаходзяцца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь замежныя грамадзяне і асобы без грамадзянства, прадстаўніцтвы замежных арганізацый карыстаюцца правам на зварот нароўні з грамадзянамі Рэспублікі Беларусь і юрыдычнымі асобамі Рэспублікі Беларусь, калі іншае не вызначана Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, законамі і міжнароднымі дамовамі Рэспублікі Беларусь.

3. Права на зварот рэалізуецца заяўнікамі добраахвотна. Ажыццяўленне заяўнікамі іх права на зварот не павінна парушаць правы, свабоды i (або) законныя інтарэсы іншых асоб.

 

Артыкул 4. Прадстаўніцтва заяўнікаў пры рэалізацыі права на зварот

 

1. Грамадзяне рэалізуюць права на зварот асабіста або праз сваіх прадстаўнікоў. Асабісты ўдзел грамадзян пры падачы і разглядзе зваротаў не пазбаўляе іх права мець прадстаўнікоў, роўна як і ўдзел прадстаўнікоў не пазбаўляе грамадзян права на асабісты ўдзел пры падачы і разглядзе зваротаў.

Пісьмовыя і электронныя звароты ад імя недзеяздольных грамадзян падаюцца іх законнымі прадстаўнікамі. Вусныя звароты недзеяздольных грамадзян выкладаюцца на асабістым прыёме іх законнымі прадстаўнікамі.

Юрыдычныя асобы рэалізуюць права на зварот праз свае органы або сваіх прадстаўнікоў (далей, калі не вызначана іншае, - прадстаўнік юрыдычнай асобы).

2. Прадстаўнікі заяўнікаў пры падачы і разглядзе зваротаў могуць здзяйсняць дзеянні, права на ажыццяўленне якіх маюць заяўнікі, у межах прадастаўленых iм паўнамоцтваў.

3. Прадстаўнікі заяўнікаў ажыццяўляюць свае паўнамоцтвы на падставе актаў заканадаўства, альбо актаў упаўнаважаных на тое дзяржаўных органаў, альбо даверанасці, аформленай у парадку, устаноўленым грамадзянскім заканадаўствам.

 

Артыкул 5. Гарантыі правоў заяўнікаў

 

1. Службовыя асобы i iншыя работнiкi арганізацый, індывідуальныя прадпрымальнікі і іх работнікі не маюць права выдаваць звесткi пра асабістае жыццё грамадзян без iх згоды, а таксама звесткі, што складаюць дзяржаўныя сакрэты, камерцыйную і (або) iншую ахоўваемую законам тайну, што сталi iм вядомы ў сувязі з разглядам зваротаў.

Ці не з'яўляюцца разгалашэнне звестак, указаных у частцы першай гэтага пункта, кірунак зваротаў у арганізацыі ў парадку, устаноўленым часткай першай пункта 3 артыкула 10 гэтага Закона, а таксама запыт і прадстаўленне дакументаў і (або) звестак, неабходных для вырашэння пытанняў, выкладзеных у зваротах, або што прадстаўляюцца па патрабаванням органаў дазнання, папярэдняга следства, судоў і ў іншых выпадках, прадугледжаных заканадаўчымі актамі.

2. Не дапускаецца ўшчамленне правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў, іх прадстаўнікоў, членаў сем'яў заяўнікаў-грамадзян у сувязі з іх зваротам у арганізацыі, да індывідуальных прадпрымальнікаў.

3. Кіраўнікі арганізацый, індывідуальныя прадпрымальнікі нясуць персанальную адказнасць за неналежную работу са зваротамі.

 

Артыкул 6. Асабісты прыём

 

1. У арганізацыях праводзіцца асабісты прыём грамадзян, іх прадстаўнікоў, прадстаўнікоў юрыдычных асоб (далей - асабісты прыём). Пры вусным звароце названыя асобы павінны прад'явіць дакумент, які сведчыць асобу. Прадстаўнікі заяўнікаў павінны прад'явіць таксама дакументы, якія пацвярджаюць іх паўнамоцтвы.

2. Службовыя асобы арганізацый, якія праводзяць асабісты прыём, не мае права адмовіць у асабістым прыёме пры звароце па пытаннях, якія адносяцца да кампетэнцыі гэтых арганізацый, у парадку, устаноўленым гэтым Законам, за выключэннем выпадкаў, калі заяўніку падчас асабістага прыёму ўжо быў дадзены вычарпальны адказ на цікавяць яго пытанні альбо калі перапіска з гэтым заяўнікам па такіх пытаннях была спыненая.

3. Кіраўнікі арганізацый і ўпаўнаважаныя імі службовыя асобы абавязаны праводзіць асабісты прыём не радзей за адзін раз у месяц ва ўстаноўленыя днi i гадзiны. Інфармацыя пра час і месца правядзення асабістага прыёму, а пры наяўнасці папярэдняга запісу на асабісты прыём - аб парадку яго ажыццяўлення размяшчаецца ў арганізацыях у агульнадаступных месцах (на інфармацыйных стэндах, табло і (або) іншым спосабам).

Графік асабістага прыёму і парадак папярэдняга запісу на асабісты прыём ўсталёўваюцца кіраўніком арганізацыі.

4. Пры часовай адсутнасці ў дзень асабістага прыёму кіраўніка арганізацыі асабісты прыём праводзіць асоба, якая выконвае яго абавязкі. Пры часовай адсутнасці ў дзень асабістага прыёму іншага службовай асобы, якая праводзiць асабісты прыём, кіраўнік арганізацыі абавязаны забяспечыць своечасовае і належнае выкананне функцый часова адсутнага службовай асобы іншай службовай асобай арганізацыі.

5. Калі на дзень асабістага прыёму прыпадае дзяржаўнае свята або святочны дзень, аб'яўлены Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь непрацоўным, дзень асабістага прыёму пераносіцца на наступны за ім рабочы дзень.

6. Пры правядзенні асабістага прыёму па рашэнні кіраўніка арганізацыі могуць прымяняцца тэхнічныя сродкі (аўдыё- і відэазапіс, кіна- і фотаздымка), пра што заяўнік павінен быць апавешчаны да пачатку асабістага прыёму.

7. Па рашэнні кіраўніка арганізацыі могуць быць арганізаваны выязны асабісты прыём, а таксама папярэдні запіс на такі прыём.

 

Артыкул 7. Правы заяўнікаў

 

Заяўнікі маюць права:

падаваць звароту, выкладаць довады службовай асобе, які праводзіць асабісты прыём;

знаёміцца з матэрыяламі, непасрэдна адносяцца да разгляду зваротаў, калі гэта не закранае правы, свабоды і (або) законныя інтарэсы іншых асоб і ў матэрыялах не ўтрымліваюцца звесткі, якія складаюць дзяржаўныя сакрэты, камерцыйную і (або) iншую ахоўваемую законам тайну;

падаваць дадатковыя дакументы і (або) звесткі альбо звяртацца з просьбай аб іх выпатрабаваньні ў выпадку, калі выпатрабаванне такіх дакументаў і (або) звестак не закранае правы, свабоды і (або) законныя інтарэсы іншых асоб і ў іх не ўтрымліваюцца звесткі, якія складаюць дзяржаўныя сакрэты , камерцыйную і (або) iншую ахоўваемую законам тайну;

адклікаць свой зварот да разгляду яго па сутнасці;

атрымліваць адказы на звароты;

абскардзіць ва ўстаноўленым парадку адказы на звароты і рашэнні аб пакіданні зваротаў без разгляду па сутнасці;

ажыццяўляць iншыя правы, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі актамі заканадаўства.

 

Артыкул 8. Абавязкі заяўнікаў

 

Заяўнікі абавязаны:

выконваць патрабаваннi гэтага Закона;

ветліва ставіцца да работнікаў арганізацый, індывідуальным прадпрымальнікам і іх працаўнікам, не дапускаць ужывання нецэнзурных альбо абразлівых слоў ці выразаў;

своечасова інфармаваць арганізацыі, індывідуальных прадпрымальнікаў аб змене свайго месца жыхарства (месца знаходжання) або месца знаходжання ў перыяд разгляду звароту;

выконваць iншыя абавязкi, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі заканадаўчымі актамі.

 

Артыкул 9. Абавязкi арганізацый, індывідуальных прадпрымальнікаў

 

Арганізацыі, індывідуальныя прадпрымальнікі абавязаны:

забяспечваць ўважлівае, адказнае, добразычлівае стаўленне да заяўнікаў;

не дапускаць фармалізму, бюракратызму, цяганіны, прадузятых, нетактоўныя паводзінаў, грубасці і непавагі да заяўнікаў;

прымаць меры для поўнага, аб'ектыўнага, усебаковага і своечасовага разгляду зваротаў;

прымаць законныя і абгрунтаваныя рашэнні;

інфармаваць заяўнікаў аб рашэннях, прынятых па выніках разгляду зваротаў;

прымаць у межах сваёй кампетэнцыі меры па аднаўленні парушаных правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў;

забяспечваць кантроль за выкананнем рашэнняў, прынятых па зваротах;

вырашаць ва ўстаноўленым парадку пытанні аб прыцягненні да адказнасці асоб, па віне якіх дапушчана парушэнне правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў;

растлумачваць заяўнікам парадак абскарджання адказаў на звароты і рашэнняў аб пакіданні зваротаў без разгляду па сутнасці ў выпадках, прадугледжаных гэтым Законам;

выконваць iншыя абавязкi, прадугледжаныя гэтым Законам і іншымі актамі заканадаўства.

 

ГЛАВА 2

ПАРАДАК ПАДАЧЫ І РАЗГЛЯДУ ЗВАРОТАЎ

 

Артыкул 10. Парадак падачы зваротаў і напрамкі іх для разгляду ў адпаведнасці з кампетэнцыяй

 

1. Звароты падаюцца заяўнікамі ў пісьмовай або электроннай форме, а таксама выкладаюцца ў вуснай форме.

Пісьмовыя звароты падаюцца нарачным (кур'ерам), па пошце, у ходзе асабістага прыёму, шляхам унясення заўваг і (або) прапаноў у кнігу заўваг і прапаноў.

Вусныя звароты выкладаюцца ў ходзе асабістага прыёму.

2. Звароты падаюцца ў арганізацыі, індывідуальным прадпрымальнікам, да кампетэнцыі якіх адносіцца вырашэнне пытанняў, выкладзеных у зваротах.

3. Арганізацыі пры паступленні да іх пісьмовых зваротаў, якія змяшчаюць пытанні, вырашэнне якіх не адносіцца да іх кампетэнцыі, на працягу пяці дзён накіроўваюць звароты для разгляду арганізацыям у адпаведнасці з іх кампетэнцыяй і паведамляюць заяўнікаў у той жа тэрмін альбо ў той жа тэрмін у парадку, устаноўленым гэтым Законам, пакідаюць звароту без разгляду па сутнасці і паведамляюць аб гэтым заяўнікаў з растлумачэннем, у якую арганізацыю і ў якім парадку трэба звярнуцца для вырашэння пытанняў, выкладзеных у зваротах.

Пісьмовыя звароты, у якіх абскарджваюцца судовыя пастановы, не пазней за пяць дзён вяртаюцца заяўнікам з тлумачэннем ім парадку абскарджання судовых пастаноў.

4. Калi вырашэнне пытанняў, выкладзеных у ходзе асабістага прыёму, не адносіцца да кампетэнцыі арганізацыі, у якой праводзіцца асабісты прыём, адпаведныя службовыя асобы не разглядаюць зварот па сутнасці, а тлумачаць, у якую арганізацыю трэба звярнуцца для вырашэння пытанняў, выкладзеных у звароце.

Калі для вырашэння пытання, выкладзенага ў вусным звароце і адносіцца да кампетэнцыі арганізацыі, у якой праводзіцца асабісты прыём, патрабуюцца дадатковае вывучэнне і праверка, зварот выкладаецца заяўнікам у пісьмовай форме і падлягае разгляду ў парадку, устаноўленым гэтым Законам для пісьмовых зваротаў.

5. Звароты, якія змяшчаюць інфармацыю аб падрыхтоўцы, якое здзяйсняецца ці здзейсненае, або іншым правапарушэнні, не пазней за пяць дзён накіроўваюцца арганізацыямі, у якія яны паступілі, у адпаведныя праваахоўныя або іншыя дзяржаўныя органы.

6. Забараняецца накіроўваць скаргі ў арганізацыі, дзеянні (бяздзеянне) якіх абскарджваюцца, за выключэннем выпадкаў, калі разгляд такой катэгорыі зваротаў адносіцца да выключнай кампетэнцыі гэтых арганізацый.

 

Артыкул 11. Тэрміны падачы зваротаў

 

1. Падача заяўнікамі заяў і прапаноў тэрмінам не абмяжоўваецца.

2. Скаргі могуць быць пададзены заяўнікамі на працягу трох гадоў з дня, калі яны даведаліся ці павінны былі даведацца аб парушэнні іх правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў.

У выпадку, калі тэрмін, названы ў частцы першай гэтага пункта, прапушчаны па ўважлівай прычыне (цяжкае захворванне, інваліднасць, працяглая камандзіроўка і інш.), Наяўнасць якой пацверджана адпаведнымі дакументамі, прадстаўленымі заяўнікам, гэты тэрмін падлягае аднаўленню па рашэнні кіраўніка арганізацыі або індывідуальнага прадпрымальніка , і скарга разглядаецца ў парадку, устаноўленым гэтым Законам.

 

Артыкул 12. Патрабаванні, што прад'яўляюцца да зваротаў

 

1. Звароты выкладаюцца на беларускай або рускай мове.

2. Пісьмовыя звароты грамадзян, за выключэннем названых у пункце 4 гэтага артыкула, павінны змяшчаць:

назву і (або) адрас арганізацыі альбо пасаду асобы, якім накіроўваецца зварот;

прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца) або ініцыялы грамадзяніна, адрас яго месца жыхарства (месца знаходжання) і (або) месца працы (вучобы);

выкладанне сутнасці звароту;

асабісты подпіс грамадзяніна (грамадзян).

3. Пісьмовыя звароты юрыдычных асоб павінны змяшчаць:

назву і (або) адрас арганізацыі альбо пасаду асобы, якім накіроўваецца зварот;

поўнае найменне юрыдычнай асобы і яго месца знаходжання;

выкладанне сутнасці звароту;

прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца) кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты;

асабісты подпіс кіраўніка або асобы, упаўнаважанай ва ўстаноўленым парадку падпісваць звароты, завераны пячаткай юрыдычнай асобы.

4. Заўвагі і (або) прапановы ўносяцца ў кнігу заўваг і прапаноў у адпаведнасці з формай кнігі заўваг і прапаноў, устаноўленай Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь.

5. Тэкст звароту павінен паддавацца прачытання. Рукапісныя звароты павінны быць напісаны выразным, разборлівым почыркам. Не дапускаецца ўжыванне ў зваротах нецэнзурных альбо абразлівых слоў ці выразаў.

6. Да пісьмовых зваротаў, падаваным прадстаўнікамі заяўнікаў, прыкладаюцца дакументы, якія пацвярджаюць іх паўнамоцтвы.

7. У зваротах павінна ўтрымлівацца інфармацыя аб выніках іх папярэдняга разгляду з дадаткам (пры наяўнасці) пацвярджаюць гэту інфармацыю.

 

Артыкул 13. Прыём і рэгістрацыя зваротаў

 

1. Звароты, пададзеныя ў парадку, устаноўленым гэтым Законам, падлягаюць абавязковаму прыёму і рэгістрацыі. Адмова ў прыёме зваротаў не дапускаецца.

2. Парадак вядзення справаводства па зваротах грамадзян і юрыдычных асоб устанаўліваецца Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь.

 

Артыкул 14. Разгляд зваротаў па сутнасці

 

1. Пісьмовыя звароты лічацца разгледжанымі па сутнасці, калі вырашаны ўсе выкладзеныя ў іх пытанні, прынятыя належныя меры па абароне, забеспячэнню рэалізацыі, аднаўленню правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў і ім накіраваны пісьмовыя адказы.

Пісьмовыя адказы могуць не накіроўвацца заяўнікам, калі для вырашэння выкладзеных у зваротах пытанняў здзейсненыя пэўныя дзеянні (выкананы работы, аказаныя паслугі) у прысутнасці заяўнікаў. Вынікі разгляду названых зваротаў па сутнасці афармляюцца з дапамогай здзяйснення заяўнікамі адпаведных запісаў на зваротах альбо ў кнізе заўваг і прапаноў, завяраюцца подпiсам заяўнікаў, або складання асобнага дакумента, які пацвярджае здзяйсненне гэтых дзеянняў (выкананне работ, аказанне паслуг).

2. Вусныя звароты лічацца разгледжанымі па сутнасці, калі вырашаны ўсе выкладзеныя ў іх пытанні, прынятыя належныя меры па абароне, забеспячэнню рэалізацыі, аднаўленню правоў, свабод і (або) законных інтарэсаў заяўнікаў і адказы абвешчаныя заяўнікам у ходзе асабістага прыёму, на якім выкладзены вусныя звароту.

3. Пры адсутнасцi ў зваротах якіх-небудзь рэкамендацый, патрабаванняў, хадайніцтваў, паведамленняў аб парушэнні актаў заканадаўства, недахопах у рабоце арганізацый альбо пры наяўнасці ў іх толькі падзякі такія звароты прымаюцца да ведама і адказы на іх не накіроўваюцца.

 

Артыкул 15. Пакіданне зваротаў без разгляду па сутнасці

 

1. Пісьмовыя звароты могуць быць пакінутыя без разгляду па сутнасці, калі:

звароты не адпавядаюць патрабаванням, устаноўленым пунктамі 1 - 6 артыкула 12 гэтага Закона;

звароты падлягаюць разгляду ў адпаведнасці з заканадаўствам аб канстытуцыйным судаводстве, грамадзянскім, грамадзянскім працэсуальным, гаспадарчым працэсуальным, крымінальна-працэсуальным заканадаўствам, заканадаўствам, вызна дзелячы парадак адміністрацыйнага працэсу, заканадаўствам аб адміністрацыйных працэдурах альбо ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі ўстаноўлены іншы парадак падачы і разгляду такіх зваротаў ;

звароту ўтрымліваюць пытанні, рашэнне якіх не адносіцца да кампетэнцыі арганізацыі, у якую яны паступілі, у тым ліку калі заўвагі і (або) прапановы, унесеныя ў кнігу заўваг і прапаноў, не адносяцца да дзейнасці гэтай арганізацыі, індывідуальнага прадпрымальніка, не датычацца якасці вырабляюцца ( рэалізуюцца) імі тавараў, выконваемых работ, аказваемых паслуг;

прапушчаны без уважлівай прычыны тэрмін падачы скаргі;

заяўнікам пададзены паўторны зварот, у тым ліку занесенае ў кнігу заўваг і прапаноў, калі яно ўжо было разгледжана па сутнасці і ў ім не ўтрымліваюцца новыя абставіны, якія маюць значэнне для разгляду звароту па сутнасці;

з заяўнікам спынена перапіска па выкладзеных у звароце пытаннях.

2. Вусныя звароты могуць быць пакінутыя без разгляду па сутнасці, калі:

не прад'яўленыя дакументы, якія сведчаць асобу заяўнікаў, іх прадстаўнікоў, а таксама дакументы, якія пацвярджаюць паўнамоцтвы прадстаўнікоў заяўнікаў;

звароту ўтрымліваюць пытанні, рашэнне якіх не адносіцца да кампетэнцыі арганізацыі, у якой праводзіцца асабісты прыём;

заяўніку падчас асабістага прыёму ўжо быў дадзены вычарпальны адказ на пытанні, якія цікавяць яго пытанні альбо перапіска з гэтым заяўнікам па такіх пытаннях была спыненая;

заяўнік падчас асабістага прыёму дапускае ўжыванне нецэнзурных альбо абразлівых слоў ці выразаў.

3. Рашэнне аб пакіданні пісьмовага звароту без разгляду па сутнасці прымаюць кіраўнік арганізацыі, індывідуальны прадпрымальнік, да якіх паступіў зварот, або ўпаўнаважаная імі службовая асоба.

Калі ён пакінуў пісьмовага звароту без разгляду па сутнасці, за выключэннем выпадку, прадугледжанага абзацам сёмым пункта 1 гэтага артыкула, і наяўнасці звестак пра месца жыхарства (месцы знаходжання) і (або) месцы працы (вучобы) або месцы знаходжання заяўніка на працягу пяці дзён заяўніку пісьмова паведамляецца аб пакіданні звароту без разгляду па сутнасці з указаннем прычын прыняцця такога рашэння і яму вяртаюцца арыгіналы дакументаў, прыкладзеных да звароту. У выпадках, прадугледжаных абзацамі трэцім і чацвёртым пункта 1 гэтага артыкула, заяўнікам таксама тлумачыцца, у якую арганізацыю і ў якім парадку трэба звярнуцца для вырашэння пытанняў, выкладзеных у зваротах.

4. Рашэнне аб пакіданні вуснага звароту, выкладзенага ў ходзе асабістага прыёму, без разгляду па сутнасці аб'яўляецца заяўніку ў ходзе гэтага прыёму службовай асобай, якія праводзяць асабісты прыём, з указаннем прычын прыняцця такога рашэння.

 

Артыкул 16. Водгук звароту

 

1. Заяўнік мае права адклікаць свой зварот да разгляду яго па сутнасці шляхам падачы адпаведнай пісьмовай заявы.

2. У выпадку адклікання заяўнікам свайго звароту арганізацыя, індывідуальны прадпрымальнік спыняюць разгляд гэтага звароту па сутнасці і вяртаюць заяўніку арыгіналы дакументаў, прыкладзеных да звароту.

 

Артыкул 17. Тэрміны пры разглядзе зваротаў

 

1. Плынь тэрмінаў, якiя вызначаюцца месяцамі або днямі, пачынаецца з дня рэгістрацыі звароту ў арганізацыі, унясення заўваг і (або) прапаноў у кнігу заўваг і прапаноў і вылічваецца ў месяцах або каляндарных днях.

Тэрмін разгляду зваротаў, накіраваных у арганізацыі для разгляду ў адпаведнасці з іх кампетэнцыяй, вылічваецца з дня рэгістрацыі зваротаў у гэтых арганізацыях.

2. Тэрмін разгляду зваротаў, які вылічваецца месяцамі, заканчваецца ў адпаведнае чысло апошняга месяца гэтага тэрміну. Калі заканчэнне тэрміну, які вылічваецца месяцамі, прыпадае на месяц, у якім няма адпаведнага колькасці, то тэрмін разгляду зваротаў заканчваецца ў апошні дзень гэтага месяца.

Калі апошні дзень тэрміну разгляду зваротаў прыпадае на нерабочы дзень, то днём заканчэння тэрміну лічыцца першы наступны за ім рабочы дзень.

3. Пісьмовыя звароты павінны быць разгледжаны не пазней за пятнаццаць дзён, а звароты, якія патрабуюць дадатковага вывучэння і праверкі, - не пазней аднаго месяца, калі іншы тэрмін не вызначаны заканадаўчымі актамі.

У выпадку, калі для вырашэння выкладзеных у зваротах пытанняў неабходныя здзяйсненне вызначаных дзеянняў (выкананне работ, аказанне паслуг), атрыманне інфармацыі з замежнай дзяржавы ў тэрміны, якія перавышаюць месячны тэрмін, заяўнікі у пяцiдзённы тэрмiн з дня прадаўжэння тэрміну разгляду зваротаў паведамляецца аб прычынах перавышэння месячнага тэрміну і тэрмінах здзяйснення такіх дзеянняў (выканання работ, аказання паслуг) або тэрмінах разгляду зваротаў па сутнасці.

 

Артыкул 18. Патрабаванні да пісьмовых адказаў на пісьмовыя звароты

 

1. Пісьмовыя адказы на пісьмовыя звароты выкладаюцца на мове звароту, павінны быць абгрунтаванымі і матываванымі (пры неабходнасці - са спасылкамі на нормы актаў заканадаўства), змяшчаць канкрэтныя фармулёўкі, якія аспрэчваюць ці пацвярджаюць довады заяўнікаў.

У пісьмовых адказах на скаргі ў дачыненні да дзеянняў (бяздзейнасці) арганізацый, індывідуальных прадпрымальнікаў і іх работнікаў павінны змяшчацца аналіз і ацэнка названых дзеянняў (бяздзейнасці), інфармацыя аб прынятых мерах у выпадку прызнання скаргаў абгрунтаванымі.

У выпадку, калі ў пісьмовых адказах на пісьмовыя звароты змяшчаюцца рашэнні аб поўным або частковым адмове ў задавальненні зваротаў або аб пакіданні зваротаў без разгляду па сутнасці, у такіх адказах указваецца парадак іх абскарджання.

2. Пісьмовыя адказы на пісьмовыя звароты падпісваюцца кіраўніком арганізацыі, індывідуальным прадпрымальнікам або ўпаўнаважанымі імі службовымі асобамі.

 

Артыкул 19. Расходы, звязаныя з разглядам зваротаў

 

1. Звароты разглядаюцца без спагнання платы.

2. Расходы, панесеныя арганізацыямі, індывідуальнымі прадпрымальнікамі ў сувязі з разглядам сістэматычна накіроўваюцца неабгрунтаваных зваротаў у адну і тую ж арганізацыю, да аднаго і таго ж індывідуальным прадпрымальніку ад аднаго і таго ж заяўніка, а таксама зваротаў, якія ўтрымліваюць загадзя ілжывыя звесткі, могуць быць спагнаныя з заяўнікаў у судовым парадку ў адпаведнасці з заканадаўствам.

 

Артыкул 20. Абскарджанне адказаў на звароты

 

1. Адказ арганізацыі на зварот або рашэнне аб пакіданні звароту без разгляду па сутнасці могуць быць абскарджаны ў вышэйстаячую арганізацыю.

Інфармацыя аб назве, месцы знаходжання і рэжыме работы вышэйстаячых арганізацый размяшчаецца ў арганізацыях у агульнадаступных месцах (на інфармацыйных стэндах, табло і (або) іншым спосабам).

2. Вышэйстаячая арганізацыя пры паступленні такой скаргі правярае змяшчаюцца ў ёй звесткі і пры наяўнасці падстаў для станоўчага вырашэння выкладзеных у звароце пытанняў разглядае зварот па сутнасці або выдае адпаведным арганізацыям, разглядае зварот па сутнасці, абавязковае для выканання прадпісанне аб належным рашэнні гэтых пытанняў, пра што паведамляе заяўніку. Арганізацыя, якая атрымала такое прадпісанне, павінна выканаць яго ў названы ў прадпісанні тэрмін, але не пазней за адзін месяц і на працягу трох дзён паведаміць пра гэта ў вышэйстаячую арганізацыю, а таксама паведаміць заяўніка.

3. Адказ арганізацыі на зварот або рашэнне аб пакіданні звароту без разгляду па сутнасці пасля абскарджання ў вышэйстаячую арганізацыю могуць быць абскарджаны ў суд у парадку, устаноўленым заканадаўствам.

4. Адказ на скаргу ў вышэйстаячую арганізацыю можа быць абскарджаны ў суд, калі пры разглядзе гэтай скаргі прынятае новае рашэнне, якое адносіцца да кампетэнцыі адпаведнай вышэйстаячай арганізацыі.

5. Разгляд вышэйстаячай арганізацыяй скаргі па сутнасці ажыццяўляецца ў парадку і тэрміны, устаноўленыя гэтым Законам для разгляду зваротаў.

6. Адказ на зварот або рашэнне аб пакіданні звароту без разгляду па сутнасці арганізацыі, якая не мае вышэйстаячай арганізацыі, а таксама індывідуальнага прадпрымальніка могуць быць абскарджаны ў суд у парадку, устаноўленым заканадаўствам.

 

ГЛАВА 3

АСАБЛІВАСЦІ РАЗГЛЯДУ АСОБНЫХ ВІДАЎ ЗВАРОТАЎ

 

Артыкул 21. Разгляд паўторных зваротаў

 

1. Пры пакіданні ў адпаведнасці з абзацам шостым пункта 1 артыкула 15 гэтага Закона паўторнага звароту без разгляду па сутнасці заяўніку пісьмова паведамляецца, што паўторны зварот неабгрунтавана і перапіска з ім па гэтым пытанні спыняецца.

2. Пры паступленні паўторнага звароту ад заяўніка, перапіска з якім спынена, такі зварот пакідаецца без разгляду па сутнасці без паведамлення аб гэтым заяўніка.

 

Артыкул 22. Разгляд калектыўных зваротаў

 

1. Калектыўныя звароты разглядаюцца ў парадку, устаноўленым гэтым Законам.

2. Калектыўныя звароты трыццаці і больш заяўнікаў у арганізацыі па пытаннях, якія ўваходзяць у іх кампетэнцыю, падлягаюць разгляду з выездам на месца, калі іншае не вынікае з гэтых зваротаў.

 

Артыкул 23. Разгляд ананімных зваротаў

 

Ананімныя звароты, гэта значыць звароты заяўнікаў, у якіх не адзначаны прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца) або ініцыялы грамадзяніна ці адрас яго месца жыхарства (месца знаходжання) і (або) месца працы (вучобы) альбо найменне юрыдычнай асобы (поўнае або скарочанае) або яго месца знаходжання, не падлягаюць разгляду, калі яны не ўтрымліваюць звестак аб рыхтуецца, здзяйсняецца ці здзейсненае злачынстве.

 

Артыкул 24. Разгляд заўваг і (або) прапаноў, унесеных у кнігу заўваг і прапаноў

 

1. У кнігу заўваг і прапаноў уносяцца заўвагі і (або) прапановы аб дзейнасці арганізацыі, індывідуальнага прадпрымальніка, якасці вырабляемых (рэалізуюцца) імі тавараў, выконваемых работ, аказваемых паслуг.

Кніга заўваг і прапаноў вядзецца ў арганізацыі, яе адасобленых падраздзяленнях, размешчаных па-за месцам знаходжання арганізацыі, у індывідуальнага прадпрымальніка, а таксама ў месцах рэалізацыі імі тавараў, выканання работ, аказання паслуг.

2. Арганізацыя, індывідуальны прадпрымальнік абавязаны прад'яўляць кнігу заўваг і прапаноў па першым патрабаванні заяўніка.

3. Адмова арганізацыі ў прадастаўленні кнігі заўваг і прапаноў можа быць абскарджана ў вышэйстаячую арганізацыю.

Адмова ў прадастаўленні кнігі заўваг і прапаноў пасля абскарджання ў вышэйстаячую арганізацыю можа быць абскарджаны ў суд у парадку, устаноўленым заканадаўствам.

Адмова арганізацыі, якая не мае вышэйстаячай арганізацыі, або індывідуальнага прадпрымальніка ў прадастаўленні кнігі заўваг і прапаноў можа быць абскарджаны ў суд у парадку, устаноўленым заканадаўствам.

4. Звесткі аб выніках разгляду заўваг і (або) прапаноў, а таксама адзнака аб накіраваным заяўніку адказе ўносяцца арганізацыяй, індывідуальным прадпрымальнікам у кнігу заўваг і прапаноў.

Копія адказу заяўніку захоўваецца разам з кнігай заўваг і прапаноў.

5. Кніга заўваг і прапаноў выдаецца, рэгіструецца ў падатковым органе па месцы пастаноўкі арганізацыі, індывідуальнага прадпрымальніка на ўлік, вядзецца і захоўваецца ў парадку, устаноўленым Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь.

 

Артыкул 25. Разгляд электронных зваротаў

 

1. Электронныя звароты, якія паступілі ў дзяржаўныя органы і іншыя дзяржаўныя арганізацыі, падлягаюць разгляду ў парадку, устаноўленым для разгляду пісьмовых зваротаў, з улікам асаблівасцяў, прадугледжаных гэтым артыкулам.

Электронныя звароты, якія паступілі ў іншыя арганізацыі, за выключэннем названых у частцы першай гэтага пункта, разглядаюцца па рашэнні кіраўніка арганізацыі ў якi вызначаецца iм парадку.

2. Электронныя звароты накіроўваюцца ў дзяржаўныя органы і іншыя дзяржаўныя арганізацыі з дапамогаю глабальнай кампутарнай сеткі Інтэрнэт на адрас іх электроннай пошты або размяшчаюцца ў спецыяльнай рубрыцы на іх афіцыйных сайтах у глабальнай камп'ютарнай сетцы Інтэрнэт у адпаведнасці з усталяванымі заканадаўствам патрабаваннямі да зместу адпаведных сайтаў.

3. Электронныя звароты павінны адпавядаць патрабаванням, устаноўленым пунктам 1 , абзацамі другім - чацвёртым пункта 2 альбо абзацамі другім - пятым пункта 3 артыкула 12 гэтага Закона, а таксама ўтрымліваць адрас электроннай пошты заяўніка.

4. Водгук электроннага звароту ажыццяўляецца шляхам падачы пісьмовай заявы або напрамкі заявы ў электроннай форме.

5. Адказы на электронныя звароты, а таксама паведамлення заяўнікаў аб пакіданні іх электронных зваротаў без разгляду па сутнасці, аб накіраванні электронных зваротаў для разгляду арганізацыям у адпаведнасці з іх кампетэнцыяй, спыненні перапіскі, прадаўжэнні тэрміну разгляду зваротаў накіроўваюцца на адрас электроннай пошты заяўнікаў, указаны ў электронных зваротах, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных часткай другой гэтага пункта.

На электронныя звароты даюцца пісьмовыя адказы (пісьмовыя паведамленні) у выпадках, калі заяўнік у сваім электронным звароце просіць накіраваць пісьмовы адказ (пісьмовае паведамленне) або ў электронным звароце адсутнічае адрас электроннай пошты, а таксама ў выпадку, калі рашэнне аб накіраванні пісьмовага адказу (пiсьмовага паведамлення ) прынята кіраўніком дзяржаўнага органа ці іншай дзяржаўнай арганізацыі, якія разглядаюць электронныя звароты, або ўпаўнаважаным ім асобай.

6. Адказы на электронныя звароты, якія накіроўваюцца на адрас электроннай пошты заяўніка, павінны адпавядаць патрабаванням, устаноўленым пунктам 1 артыкула 18 гэтага Закона, а таксама змяшчаць прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі такое маецца) або ініцыялы кіраўніка дзяржаўнага органа або іншай дзяржаўнай арганізацыі ці асобы, ўпаўнаважанага iм падпісваць ва ўстаноўленым парадку адказы на звароты.

 

ГЛАВА 4

Адказнасць за парушэнне заканадаўства ПРЫ падачы і разгляду ЗВАРОТАЎ. Кантроль i нагляд за ПРЫТРЫМЛІВАННЕМ ПАРАДКУ РАЗГЛЯДУ ЗВАРОТАЎ

 

Артыкул 26. Адказнасць за парушэнне парадку разгляду зваротаў

 

За парушэнне парадку разгляду зваротаў арганізацыі, іх службовыя асобы, індывідуальныя прадпрымальнікі і іх работнікі нясуць адказнасць у адпаведнасці з заканадаўчымі актамі.

 

Артыкул 27. Адказнасць заяўнікаў за парушэнне заканадаўства пры падачы і разглядзе зваротаў

 

Падача заяўнікамі зваротаў, якія ўтрымліваюць паклёп або абразы, альбо здзяйсненне імі пры падачы і разглядзе зваротаў іншых супрацьпраўных дзей цягнуць адказнасць у адпаведнасці з заканадаўчымі актамі.

 

Артыкул 28. Кантроль і нагляд за выкананнем парадку разгляду зваротаў

 

1. Кантроль і нагляд за выкананнем парадку разгляду зваротаў ажыццяўляюцца арганізацыямі ў адпаведнасці з іх кампетэнцыяй.

2. Арганізацыі ў мэтах пастаяннага ўдасканалення работы са зваротамі абавязаны вывучаць, аналізаваць і сістэматызаваць змяшчаюцца ў іх пытанні, дадзеныя аб колькасці і характары зваротаў і прынятых па іх рашэнняў, размяшчаць на сваіх афіцыйных сайтах у глабальнай камп'ютарнай сетцы Інтэрнэт адказы на найбольш часта ўздымаюцца ў зваротах пытанні, праводзіць праверкі выканання парадку разгляду зваротаў у гэтых арганізацыях і прымаць меры па ліквідацыі названых у зваротах і выяўленых парушэнняў.

Органы, якія ажыццяўляюць ведамасны кантроль, абавязаныя кантраляваць выкананне патрабаванняў гэтага Закона падначаленымі ім або ўваходзяць у іх склад (сістэму) арганізацыямі і прымаць ва ўстаноўленым парадку меры па ліквідацыі выяўленых парушэнняў.

3. Кантралюючыя (наглядныя) органы пры правядзенні праверак дзейнасці арганізацый і індывідуальных прадпрымальнікаў у парадку, устаноўленым заканадаўчымі актамі, правяраюць выкананне імі парадку вядзення і захоўвання кнігі заўваг і прапаноў.

 

ГЛАВА 5

ЗАКЛЮЧНЫЯ ПАЛАЖЭННІ

 

Артыкул 29. Прызнанне страціўшымі сілу некаторых законаў і асобных палажэнняў законаў

 

Прызнаць страціўшымі сілу:

Закон Рэспублікі Беларусь ад 6 чэрвеня 1996 года "Аб зваротах грамадзян" (Ведамасцi Вярхоўнага Савета Рэспублiкi Беларусь, 1996 г., N 21, арт. 376);

Закон Рэспублікі Беларусь ад 1 лістапада 2004 года »Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у некаторыя законы Рэспублікі Беларусь па пытаннях разгляду зваротаў грамадзян" (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2004 г. N 189, 2/1089);

пункт 20 артыкула 65 Закона Рэспублікі Беларусь ад 4 студзеня 2010 года "Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні ў Рэспубліцы Беларусь" (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2010 г., N 17, 2/1660);

абзац трэці артыкула 30 Закона Рэспублікі Беларусь ад 1 лiпеня 2010 года "Аб Камітэце дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь і яго тэрытарыяльных органах" (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2010 г., N 162, 2/1697).

 

 

Артыкул 30 ўступіла ў сілу з дня афіцыйнага апублікавання ( артыкул 31 гэтага дакумента).

 

Артыкул 30. Меры па рэалізацыі палажэнняў гэтага Закона

 

Савету Міністраў Рэспублікі Беларусь у шасцімесячны тэрмін:

сумесна з Нацыянальным цэнтрам заканадаўства і прававых даследаванняў Рэспублікі Беларусь падрыхтаваць і ўнесці ва ўстаноўленым парадку прапановы па прывядзенню заканадаўчых актаў у адпаведнасць з гэтым Законам;

прывесцi рашэннi Урада Рэспублiкi Беларусь у адпаведнасць з гэтым Законам;

забяспечыць прывядзенне рэспубліканскімі органамі дзяржаўнага кіравання, падпарадкаванымі Ураду Рэспублікі Беларусь, iх нарматыўных прававых актаў у адпаведнасць з гэтым Законам;

прыняць іншыя меры, неабходныя для рэалізацыі палажэнняў гэтага Закона.

 

 

Артыкул 31 ўступіла ў сілу з дня афіцыйнага апублікавання.

 

Артыкул 31. Уступленне ў сiлу гэтага Закона

 

Гэты Закон уступае ў сілу праз шэсць месяцаў пасля яго афіцыйнага апублікавання, за выключэннем гэтага артыкула i артыкула 30 , якія ўступаюць у сілу з дня афіцыйнага апублікавання гэтага Закона.

 

Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А.Лукашэнка